Kurşunlu’da Bulunan Üzeri Sembollü Antik Eser Bize Neyi Anlatıyor?

Kurşunlu’da Bulunan Üzeri Sembollü Antik Eser Bize Neyi Anlatıyor?

Bundan sekiz ay önce Ankara’da gerçekleştirilen I. Uluslararası Kurşunlu Tarihi Kongresi sonuçları itibarıyla yöremize bir çok kazanım sağlamaya devam ediyor.

Bunlardan ilki, önümüzdeki aylarda Kurşunlu Kalesi’nde başlayacak olan Arkeolojik Yüzey Araştırmasıdır. Çalışmanın sonuçlarını akademik camia kadar biz Kurşunlu ahalisi de merakla ve heyecanla bekliyoruz.

İkinci önemli gelişmede Kurşunlu Tarih Araştırmaları Derneği’nin kurulmasıdır. Yöre halkı, yerel tarih araştırmacıları, akademisyenler, kamu ve özel kurumların temsilcileri kurumlar arası işbirliğinin sağlayacağı sinerjik bir yaklaşımla bir araya gelip, Kurşunlu ve yakın çevresinin tarihine araştırmacı ve bilimsel bir vizyonla sahip çıkmaya karar vermişlerdir.

Üçüncü önemli gelişme ise bana göre en önemli gelişmedir. Kongre vatandaşlarımızın, devletimize ve onun kurumlarına olan inanç ve güveninin daha fazla pekişmesine neden olmuştur. Yöre halkı kongresine de, derneğine de, tarihine de sahip çıkmıştır.

Bu yaklaşımın en somut örneği, kongrenin hemen sonrasında Kurşunlu Kaymakamlığına teslim edilen üzeri sembollü antik eserdir.

Resim 1. Kurşunlu İlçesi Hacımuslu Köyü Yukarı Mahalle Kırsalında bulunan üzeri sembollü antik eser.

Kurşunlu İlçesi Hacımuslu Köyünde Yukarı Mahalle Mevkiinde yaşayan bir vatandaşın, tarlasını sürerken bulduğunu bildirdiği üzeri sembol işlemeli antik eser, bulan vatandaş tarafından, I. Uluslararası Kurşunlu Tarihi Kongresi’nin hemen sonrasında, Kurşunlu Kaymakamlığı’na teslim edilmiştir.

İnsanın aklına doğal olarak bir çok soru geliyor:

Bu taşın özelliği nedir ?

Eser hangi döneme aittir ?

Kimler tarafından işlenmiştir?

Hikayesi nedir ?

Üzerindeki sembollerin anlamları nelerdir ?

Sembollerin anlatmaya çalıştığı şey nedir ?

Göz sembolü güneşi mi ifade ediyor?

Göz şekli Güneş Tanrısı Mithra’yı mı anımsatıyor?

Altı çubuklu tekerin anlamı nedir?

Sol üst köşedeki sola yatık L şeklindeki sembol, neyi anlatıyor?

Sorular uzayıp gidiyor.

Herkesin aklına binbir soru ve bazen de binbir cevap gelebiliyor.

Peki, gerçek nedir?

***

Gerçeği bulmak için önce onu araştırmayı göze almak gerekir.

Gerçek, istediğiniz gibi çıkmayabilir her zaman karşınıza.

Üzeri sembollü antik eser’in gerçeği, nedir acaba?

Kurşunlu’nun Hacımuslu Köyü ile Sivricek Köyü arasındaki yer alan Arslanlı Mevkiinde daha önce bulunan ve idari hiyerarşi gereği zamanında Ilgaz’a teslim edilen Roma Dönemi Aslan Heykelleri ile  yine aynı bölgede şimdi bulunan üzeri sembollü bu antik eserin bize anlatmaya çalıştığı bir gerçek yok mu ?

Bu bölgede arkeolojik araştırmalar yapılması için, daha ne kadar beklememiz gerekiyor ? 

Biraz aksiyon almamız gerekmiyor mu?

Genç akademisyenler, haydi!...

Araştırmacı tarih pratiği gerçekten çok zevkli bir uğraş.

Birdenbire buluyorsunuz aradığınızı.

Ve bulduğunuz bu gerçek sizi yerinizden zıplatıyor, mutlu oluyorsunuz.

Aynı bu antik eserin, bu mezar taşının, üzerindeki sembollerin anlamını ve taşın neden böyle bir tasarımla şekillendirildiğini bulduğumda mutlu olduğum gibi.

***

Yakın zamanda Kurşunlu’da bulunduğu belirtilen bu tarihi eser aslında, yöremiz antik tarihi ve o tarihin şekillendiği inançların kökeni açısından çok ama çok önemli bir veriyi sunuyor bize.

Taşın üzerindeki işçiliği incelediğinizde ise ayrı bölümler halinde işlenmiş dört farklı sembolün varlığını fark ediyorsunuz.

Bunları tek tek çözümlediğinizde de taşın neden böyle işlendiğinin gerçek anlam ve amacı çıkıyor ortaya.

İşte ben de bu makalemde, tam da bunu paylaşmaya çalışacağım sizinle.

Ama tersten başlayacağım.

Kurşunlu İlçesi Hacımuslu Köyü kırsalında bulunan taştan işlemeli bu antik eserin resimde göründüğü haliyle alttaiki benzeşen çark sembolü bulunmaktadır. Bunlar ‘Altı kollu bir çark’ı temsil ederler.

Benzeşen bu iki çark sembolünün evrene farklı enerji yayması için işlenmiş  olabileceğini anlatacağım. .

Öncelikle Pagan inancından bahsedeyim.

Pagan inancında çark sembolü varoluşun devinimi anlamına gelir.

Resim 2. Sekiz Kollu Pagan Antik Çarkı

Asur’lulardaise karşımıza yaşamın sembolü olarak çıkıyor. Asurlularda ise bu çark ‘Kader’ ve ‘Gelecek’ anlamlarında mesaj vermek için kullanılıyor.

Roma ve Bizans dönemlerinde ise MS 4. yüzyıla ait ‘Altı Kollu Yıldız’ şeklinde belirtilen Grek Haçı ‘nı temsil ettiğiniise aşağıdaki resme bakıldığında net olarak anlayabiliyoruz.

Resim 3. Altı Kollu Grek haçı

Sanat penceresinden bakıldığında kaya üzerindeki işçiliğin taşra üretimi olduğu kolaylıkla anlaşılabiliyor.

Burada sanatın kıymetlendirilmesinden çok üzerindeki sembollerin anlamlandırılmaya çalışılmasının daha kıymetli olacağını düşünüyorum.

Anadolu’da bir çok yerde karşımıza çıkabilen çark motiflerini bu kez Kurşunlu'da, üzeri sembollü antik eserde görüyoruz.

Anadolu’da bir çok antik kentte benzerlerinin görülebileceği bilinmekle birlikte Hacımuslu Köyünde bulunan bu antik eserin üzerinde yer alan sembollerin; ve bazılarının ise eserin üzerinde iki kez işlenmiş olmasının, farklı bir anlamı var mı?

Evet...

Bu semboller, esere bambaşka bir anlam yüklüyor.

Geç dönem Roma eseri olduğunu düşündüren bulgulara sahip olmakla birlikte Grek haçına ait olabileceğini de düşündüğümüz bu anlamlar nelerdir?

Bu anlamları bulabilmek için her şeyden önce bu çark sembolünün gerçek kökenlerinin nereye dayandığına bir bakmak gerekir.

Bakalım.

Evet, Grek haçı dediğimiz altı kollu çark, esasen, ‘kader’ ve ‘gelecek’ anlamlarını da taşıyan ‘Antik Pagan Dönme Çarkı’ndan köken alan bir semboldür.

Bir nolu resimde sunulan  antik eserin bakıldığında altta yerleşik olan iki benzer sembolünün anlamını bulduk mu şimdi!

Bulduk.

Peki, esere karşıdan bakıldığında üstte yer alan diğer iki sembolün anlamları nelerdir ?

Onları da bulalım...

Yine karşıdan bakıldığında sağ üst köşede görülen sembol bana göre çok net bir şekilde güneşi temsil ediyor. Bu sembol tarihteki tüm medeniyetlerde güneşle ilişkili bir hikayeye ait olarak çıkıyor karşımıza.

Göz figürü ise neredeyse tüm zamanlarda ve tüm inançlarda güneşi, güneş tanrısını ifade ediyor. 

Ya sol üstteki sembol nedir?

İşte bu içlerindeki en önemli soru..

Bunun cevabını sizlerle paylaştığımda, antik eserin üzerinde işlenmiş olan tüm konfigürasyonları birbiriyle ilişkilendirmiş ve bilmeceyi çözmüş olacağız.

Haydi çözelim!

En üst sol köşedeki sembol, Latin dilinde Gamma harfini gösteren L sembolüdür. Gamma harfi L sembolü ile bazen dört yana yatık olarak kullanılabilir.

Dört gamma (L) harfini 90 derece açı ile uçlarından birbirlerine eklemlendirdiğinizdetarihte binlerce yıldır çok iyi bilinen ‘Gamalı Haçın’ karşınıza çıktığını görebilirsiniz.

İşte Kurşunlu İlçesi Hacımuslu Köyünde vatandaşın tarlasını sürerken bulduğunu söyleyerek devletine emanet ettiği bu taşın üzerindeki semboller,  bize o taşın aslında bir ‘Gamalı Haç’ı tasvir ettiğini anlatır.

Bu antik eser bir mezar steli(mezar anıtı)[1]midir ?

Bilemiyorum.

Ama bildiğim tek şey, bu eserin üzerindeki sembollerin, beni bundan 5000 yıl öncesine taşıdığıdır. 

Ama taşındığım yer ne Hitler’in, ne de Roma döneminin Gamalı haçı değildir.

Bu sembollerle işlenen tasvirin beni doğrudan doğruya taşıdığı yer Orta Asya Proto Türklerinin OZ Tamgası(Damgası)’dır.

Beşbin yıldır ait olduğu kültürün ana yurdunda istirahat eden OZ tamgamız, artık Kurşunlu’ya ve Kurşunlululara emanet.

***

‘OZ Tamga nedir ?

Önce ‘Gamalı Haç’ı açıklayayım.

‘Gamalı haç’ın anlamı nedir?

Gamalı haç, literatürde ‘Swastika’ olarak da tanımlanır.

Swastika, Sanskritçe’de ‘iyi talih, iyilik’ anlamına gelir.

Hitlerin Nazi sembolü ile bu taşın ne alakası var diye bir soru gelebilir akla.

Hitler ile olan tek alakası Hitler’in onu 20. yüzyılda kendisine sembol olarak seçmesindendir.

Bu sembol, Hitlerin gamalı haçından yaklaşık 5000 yıl öncesi de zaten var olan ve tarihteki çoğu büyük medeniyetçe de kullanılan bir semboldür.

5000 yıldır, kader ve geleceği sembolize eden bu tasvir aynı zamanda şans ve uğur getiren bir inanç olarak da kabul edilir.

Orta Asya’da güneşin gökyüzündeki hareketini bu sembolün temsil ettiğine inanılır.

Anadolu’da Grek kültürüne gelinceye kadar, Hinduizm, Budizm, Jainizm, Odinizm gibi inanç sistemlerinde, Hindistanda, Endonezya’da  kutsaliyet arz eden bir simge olarak tercih edilir.

Alman Aryan kimliğinin ve Alman milliyetçiliğinin simgesi olarak ise 20. yüzyılın ikinci yarısına doğru kullanılmıştır.

Kars’ta, Ani harabelerinin giriş kapısının alnında binlerce yıldır gelen misafirlerini karşılar.

Sivas’ın Hafik ilçesine bağlı Karlı Köyünde 800 yıllık bir çeşme kitabesinde bulunan gamalı haçın, bir çok kaynakta kadim Türk topluluklarında ‘OzTamgası’ adıyla kullanıldığı ortaya konulmuştur.

Bu Oztamgası ‘kader çarkı’ simgesiyle özdeşir.

Bu tamga, yani gamalı haç, aslında ölüm sonrası yaşama geçişi, metamorfozu ifade eder.

Resim 4. OzTamgası (İrfan Kaygısız)

***

Kurşunlu Hacımuslu Köyünde bulunan antik eser, üzerindeki sembol işlemelerle bize, bundan neredeyse 5000 yıl öncesine ait bir dönemden, gamalı haçı ve onun sembolleriyle günümüze uzanan felsefesini aktarmaktadır.

Ortadan birbirini karşılayan iki kolu ile taş üzerinde artı işareti oluşturarak elde edilen haç, taşı dört farklı kompartmana ayırmıştır.Her kompartman bir gamma (L) harfinin yerleşimini ifade eder.  Gamalı haçtaki her bir gamma işareti aslında ingilizce (L)ife, (L)ight, (L)uck, ve (L)ove sözcüklerinin ardışık haliyle Yaşam, Işık, Şans ve Sevgi anlamlarını taşır.

Eserin müellifi bu dört kompartmanın ilkinde Gamma harfinin doğrudan sembolünü, diğer üç kompartmanda ise, tekrar gamma harfi koymak yerine, gamma harflerinin Gamalı haç bütününde ifade ettiği her birinin anlamını taşıyan sembolleri işlemiştir.

Antik eser üzerinde yer alan dört kompartmanın;

• İlkinde yer alan Gamma işaretinin, yaşamı (Life);
• İkincisinde yer alan gözün, güneşi ve ışığını (Light);
• Üçüncüsünde yer alan çarkın, iyi şansı (Luck);
• Diğer sağ altında bulunan çarkın ise sevgiyi (Love) temsil ettiğine inanılır.

***

Gamalı haç, sadece bir Nazi sembolü değildir.

Gamalı haç sadece bir Grek sembolü değildir.

Gamalı haçın gerçek kökeni Türk tarihinin geçmiş şanlı kökenine kadar uzanmaktadır.

Gamalı haç, Oz tamgadan esinlenerek üretilmiştir.

Orhunlardan Anadoluya uzanan tamgalardan biridir.

OzTamgası Göktürklerden öncede var olan Proto (Ön) Türkler tarafından oluşturulmuş bir tamgadır.

Oztamgası dört adet ters L harfi ile oluşturulmuş bir çarkıfelek benzeri tamgadır.

Göç eden ön Türkler tarafından Tibet ve Hindistana ve oradan da tüm dünyaya yayılan bir sembol olmuştur.

OzTamgası, Tanrıya erişme ve diğer dünyada dünyada başkalaşım, metamorfoz düşüncesine olan inancı simgeler.

Oz’laşmanın ise anlamdan maddeselliğe geçişi temsil ettiğine inanılır.

Swastika’nında dört kolu olan ateş, su, toprak ve hava gibi, yaşamdaki dört kozmik gücü temsil eden semboller de aslında yaşamın kendisi ve bir metamorfoz değil midir ?

***

Tarihte Türklerle başlayan bir kültürel devinim içinde bugüne değin bir çok medeniyetin kullandığı bu tamganın; Türk yurdunda, Anadolu’nun gözbebeği Kurşunlu’da kendini bize yeniden göstermek istemesinin anlatmaya çalıştığı bir şeyler olmalı.

Garipsever Kurşunlu’nun kaderi ve geleceği; iyilik, şans, sağlık ve huzur dolu bir yaşam sunsun bize.

Bu makalem vasıtasıyla; Kurşunlu ilçesi Hacımuslu Köyü kırsalında bulunan üzeri sembollü antik eserin,OzTamgasından esinlenmiş bir gamalı haçtasviri ile işlenmiş olduğunu ve bunun Proto Türklerden bu yana dünyada yaygınlaşan bir ‘kader, gelecek, sağlık, iyilik ve şans’ anlamı taşıdığınıaçıklamaktan ve literatürde yeni bir tartışma alanı açacak böylesine bir katkıyıakademik camiaya sunmaktan dolayı bahtiyarım.

Sağlıcakla kalın.

06 Temmuz 2022 Ankara

Prof. Dr. Mehmet Eryılmaz

Kurşunlu Tarih Araştırmaları Derneği

Yönetim Kurulu Başkanı